Max Born Kimdir Biyografisi Hayatı
Max Born hayatı Max Born Biyografisi Max Born Kimdir
Max Born 11 aralık 1882′de anatomist ve embriyologist profesör Gustav Born ve Margarete, née Kauffmann’ın oğulları olarak Breslau’da dünyaya geldi. Max, Breslau’da König Wilhelm, Gymnasium’a başladı. Breslau,Heidelberg, Zurich Universite’lerinde çalıştı. Daha sonra Klein, Hilbert, Minkowski, ve Runge’in yanında matematik, Schwarzschild’le astronomi, Voight’le fizik üzerine çalıştı.
1906′da Göttingen üniversitesi felsefe bölümünden elastik kablolar ve şeritlerin denge durumunu incelemesi üzerine ödül aldı. Bir yıl sonra aynı üniversiteden bu çalışmasıyla mezun oldu. Born daha sonra Larmor ve J.J. Thomson’un yanında çalışmak üzere kısa bir süre için Cambridge üniversite’ sine gitti. 1908-1909 yıllarında Breslau’ya geri döndü. Fizikci Lummer ve Pringsheim ‘le görecelik teorisi üzerine çalıştı. Bir yazısından dolayı Minkowski, Born’u beraber çalışmak üzere Göttingen’ e davet etti. Fakat 1909 kışında Born oraya varır varmaz, Minkowski öldü. Born, Minkowski ölünce onun fizik alanında yarım kalmış çalışmalarını tamamlamak için orada kaldı. Daha sonra relativistik elektron çalışmalarından dolayı Göttingen Universi’nde profesör oldu. 1912′de Michelson’un görecelik üzerine ders verme teklifini kabul etti. Burada spectroscopik deneyler yaptı.
1915′ te Berlin üniversite’sinde görevli profesör Max Planck’a asistan olarak çağrıldı. Fakat Alman silahlı kuvvetlerine katılmak zorundaydı. Askeriyenin bilim offisinde sesin yayılışı üzerine çalıştı. Geri kalan zamanını kristaller üzerine ayırdı. Daha sonra Göttingen’ deki çalışmalrını özetleyen Dynamik der Kristallgitter (Dynamics of Crystal Lattices) kitabını yayımladı.
Birinci dünya savaşından sonra 1919′da Frankfurt üniversitesine laboratuvarlardan birinin yönetimini üstlenmek üzere profesör olarak atandı. 1921′de Göttingen’e James Franck’la eş zamanlı olarak döndü. 1925′te Amerika’ya kısa bir seyehati dışında 12 yıl boyunca burada kaldı. Bu yıllarda hayatının en önemli çalışmalarını gerçekleştirdi. Kristal ve Kristal Lattikler üzerine yapılmış bir çok araştırma ve takiben quantum teorisi üzerine yazılmış kitabını güncelleştirdi.
1925-26 yıllarında Heisenberg ve Jordan’la beraber quantum mekaniğin prensipleri(matrix mekanik) ve daha sonra qunatum mekaniğinin istatistiksel gösterimi üzerine kendi çalışmalarını yayımladı. Birçok Alman fizikci gibi 1933′te göç etmeye zorlandı ve Cambridge üniversitesinden davet aldı. Burada Infeld’le birlikte nonlinear electrodynamics alanında çalışmalar yaptı. 1935-36 kışında Sir C.V. Raman ve öğrencileri ile birlikte Bangalore’de Hindistan Bilim enstütüsünde 6 ay geçirdi. 1936′da Edinburg’da 1953′te emekli oluncaya kadar sürdüreceği Felsefe bölümü profesörlüğüne atandı.
Max Born Göttingen, Moscow, Berlin, Bangalore, Bucharest, Edinburgh, London, Lima, Dublin, Copenhagen, Stockholm, Washington, ve Boston üniversite akademilerinden burs, Bristol, Bordeaux, Oxford, Freiburg/Breisgau, Edinburgh, Oslo, Brussels Universitesi, Humboldt Universitesi Berlin, ve Stuttgart Technical University ‘den doctora diploması aldı. Ayrıca Cambridge Universite’sinden stokes madalyası sahibidir.
Max 1913′de Hedwig, née ile evlendi ve 3 çocuğu oldu. 1970′de öldü.
