Mustafa Kemal Atatürk hayatı Mustafa Kemal Atatürk Biyografisi
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881-1938)
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1881 yılında, Selanik’te Kocakasım Mahallesi, Islahhane Caddesi’ndeki üç katlı pembe evde doğdu.
Selanik yerlilerinden olan babası Ali Rıza Efendi, Söke’den Selanik’e gelmiş Türkmenlerden “Kırmızı Hafız” lakaplı Ahmet Efendinin oğludur.Annesi Zübeyde Hanım ise 1871 yılında Selanik yakınlarındaki Langaza kasabasına yerleşmiş, Hacı Sofi ailesinden Feyzullah Ağa’nın kızıdır.
Gümrük Muhafaza Teşkilatı’nda memurluk yaparken Zübeyde Hanımla evlenen Ali Rıza Efendi, 1877 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan önce de Selanik Asakir-i Milliye Taburunda da subaylık yapmıştır. Daha sonraları kereste ticareti yapan babası 1888 yılında öldüğünde Mustafa yedi, kız kardeşi Makbule bir yaşında idi. Diğer kardeşleri Naciye, Ömer ve Fatma küçükken öldüler. Zübeyde Hanım oğlunun başarılarını gördükten sonra, tedavi görmek için gittiği İzmir’de 14 Ocak 1923 günü 66 yaşında hayata gözlerini yummuştur. Makbule Hanım (Atadan) ise 1956 yılına kadar yaşamıştır.
OKUL YILLARI
Mustafa, öğrenim çağına gelince Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle mektebine başladı. Sonra babasının isteğiyle, yeni bir yöntemle öğretim yapmak üzere Selanik’te açılan, Şemsi Efendi Mektebi’ne geçti. Bu sırada babasını kaybetti. Bir süre Rapla çiftliğinde dayısının yanında kaldıktan sonra, annesi Mustafa’nın eğitim hayatına devam etmesini istediği için, Selanik Mülkiye İdadisi’ne (ortaokul) kaydoldu. Mustafa’nın bu okulda hocasıyla arasında bir tartışma geçince, zaten orada okumasını istemeyen büyükannesi onu derhal okuldan aldı. Askeri Rüştiye elbisesi giyen komşusunun oğluna özenen Mustafa, asker olmasını istemeyen annesinin karşı çıkmalarına rağmen, gizlice, Selanik Askeri Rüştiyesi’nin sınavına girdi. Sınavı kazandığı haberini alan Mustafa annesine karşı bir oldu bitti yapıp, bu okula kaydını yaptırdı. (1893). Bu okulda, Matematik hocası ona Kemal adını verdi.
Selanik Askeri Rüştiyesini başarıyla bitiren Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’ne (lise) girdi. Burada Fransızca’dan geri kalınca, ilk tatilde Selanik’e gitti ve iki üç ay gizlice Fransız Firerler Okulu’nun özel sınıfına devam ederek, Fransızcasını geliştirdi. Ertesi yıl Manastır Askeri İdadisi’nde, buraya yeni gelen Şair Ömer Naci ile tanıştı ve edebiyatla da ilgilenmeye başladı
Manastır Askeri İdadisi’ni başarıyla bitiren Mustafa Kemal, İstanbul’a giderek Harp Okulu’nun piyade bölümüne girdi. (13 Mart 1899). Harp Okulu’nun ilk sınıfında az çalışan Mustafa Kemal, diğer iki yılda var gücüyle derslerine sarıldı. 1902’de bu okulu teğmen rütbesiyle bitirdi ve öğrenimine Harp Akademisi’nde devam etti. 1903 yılında Üsteğmen oldu. 11 Ocak 1905 tarihinde de Harp Akademisi’nden mezun olan Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemal, staj yapması için Şam’daki 30. Süvari Alayı’na gönderildi.
YAKINLARI
Latife UŞAKLIGiL (1898-1976)
Latife Hanım 1898 yılında İzmir’de doğdu. İzmir Lisesini bitirdi, Paris ve Londra’da Hukuk okudu (1921). Türkiye’ye döndüğünde Kurtuluş Savaşı henüz bitmemişti. Türk Ordusunun İzmir’e girişinin ikinci günü Başkumandan Mustafa Kemal’in şehre geldiğini duydu (11 Eylül 1922). Bunun üzerine Latife Hanım Kumandanlık karargahına giderek Atatürk’ten güvenlik gerekçesiyle Göztepe’deki konaklarında kalmasını istedi. Atatürk bu çağrıyı memnunlukla karşıladı. Bu tanışma taraflar arasında devamlı haberleşmenin başlangıcı oldu. Mustafa Kemal 1923’te annesinin ölümü dolayısıyla gittiği İzmir’de Latife hanımla evlendi (29 Ocak 1923). 1925 yazında Doğu Anadolu gezisinde aralarında geçen tatsız bir tartışmadan sonra 5 Ağustos 1925 tarihinde boşandılar.
Sabiha GÖKÇEN (1913-2001)
Sabiha Hanım 1913 yılında Bursa’da doğdu. II.Abdülhamid tarafından Bursa’ya sürgün gönderilen vilayet başkatibi Hafız Mustafa İzzet’in kızıdır. İlkokula gittiği yıllarda babasını kaybetti ve kardeşlerinin yardımıyla öğrenimini sürdürdü. Atatürk, 1925 yılında çıktığı Bursa gezisinde Sabiha Gökçen’le tanıştı ve içinde bulunduğu güç yaşama şartlarını öğrenince de onu evlat edindi.
Ülkü DOĞANÇAY
Ülkü’nün annesi Selanikli Vasfiye Hanım, Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım tarafından evlatlık olarak alınıp büyütülmüştür. Zübeyde Hanım ile Selanik’e, sonra İstanbul’a, oradan da Ankara’ya birlikte gelen Vasfiye Hanım, Zübeyde Hanım ölünce de Atatürk’ün kız kardeşi Makbule Atadan’ın yanında kalmıştır. Daha sonra evlenen Vasfiye Hanım’ın doğan kız çocuğuna, Atatürk daha yüzünü görmeden “Ülkü” adını koymuştur. Ülkü büyüdükçe Atatürk’ün ona olan sevgisi de büyümüş; onu yurt gezilerinde yanında götürmeye başlamıştır. Atatürk, Ülkü’nün özellikle yaşına göre olgun davranışlarından ve zekasından çok etkilenmiştir. Atatürk öldüğünde Ülkü beşbuçuk yaşlarındaydı.
Afet İNAN (1908-1985)
Atatürk, 11 Ekim 1925’te İzmir’e geldiğinde, birçok kurumun yanı sıra okulları da gezerek konuşmalar yaptı. Yine o günlerde İzmir ilkokullarından birinde bir toplantıda Afet Hanım’la karşılaştı. Afet İnan, ilköğrenimini Eskişehir’in Mihalıççık ilçesinde, Ankara ve Biga’da tamamladıktan sonra, Bursa Kız Öğretmen Okulu’nu 1925 yılında bitirmiştir. İlk görevine 17 yaşındayken, babasının görevi gereği bulundukları İzmir’de Reddi İlhak İlkokulu’nda başlamıştır. Atatürk, Afet İnan’ın ailesinin Makedonya kolunu tanıdığından, kendisinin meslek ve durumu ile ilgilenir. Afet İnan’ın isteği, öğrenimini sürdürmek ve yabancı dil öğrenmektir. Bunun yerine getirilmesi için Atatürk, Afet İnan’ın babası ve annesi ile görüşerek, kendisini o yıl İsviçre’nin Lozan şehrine Fransızca öğrenmeye gönderir (1925 – 1927).
Sonra, İstanbul’da Fransız Kız Lisesi (Notre Dame de Sion)nde bu öğrenimini sürdürür (1928-1929). Ortaöğrenim tarih öğretmenliği sınavına girerek öğretmenlik belgesini alır ve Ankara Musiki Öğretmen Okulu’na, Tarih ve Yurt Bilgisi öğretmeni olarak atanır (1929-1930). Türk Tarih Kurumu’nun kuruluş çalışmalarında yer almış ve orada uzun yıllar Asbaşkanlık yapmıştır. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü’nün de müdürlüğünü yapmıştır. Akademik çalışmalarına devam eden Afet İnan, 1938’de lisans, 1939’da doktora çalışmalarını tamamlayarak 1942’de doçent ve 1950’de de profesörlüğe yükselir. Prof. Dr. Afet İnan’ın Atatürk ve Türk tarihi ile ilgili birçok yayını bulunmaktadır. 8 Haziran 1985 tarihinde ölmüştür
